ไขข้อสงสัย ทำ IUI ฉีดเชื้อแล้วไม่ติดกี่ครั้ง ถึงควรเปลี่ยนวิธี

การทำ IUI ฉีดน้ำเชื้อเข้าโพรงมดลูก เป็นวิธีการรักษาภาวะมีบุตรยากที่ใกล้เคียงกับวิธีธรรมชาติอีกวิธีหนึ่งที่สามีภรรยาหลายคู่เลือกใช้เพื่อรักษาภาวะมีบุตรยาก ซึ่งช่วยย่นระยะทางให้อสุจิเจอกับไข่เร็วขึ้น และทำได้ง่ายขั้นตอนไม่ซับซ้อน แต่ก็มีหลายคู่ที่ใช้วิธี IUI แต่ยังไม่ประสบความสำเร็จสักที บางคนท้อ จนเกิดคำถามขึ้นมาว่าที่จริงแล้วการทำ IUI ฉีดเชื้อแล้วไม่ติดกี่ครั้ง? ถึงควรเปลี่ยนวิธีการรักษาเป็นวิธีอื่นแทน รวมทั้งการทำ IUI ไม่สำเร็จนั้นเกิดจากสาเหตุใด? เพื่อคลายข้อสงสัยต่างๆ เหล่านี้ ไปค้นหาคำตอบกัน

IUI คืออะไร?

การฉีดน้ำเชื้อเข้าโพรงมดลูก IUI (Intrauterine Insemination) คือ การปฏิสนธิแบบธรรมชาติ ไม่ใช่การปฏิสนธิภายนอก หรือ การทำเด็กหลอดแก้ว แบบ IVF/ICSI การทำ IUI เป็นเพียงการย่นระยะทางให้อสุจิเจอกับไข่เร็วขึ้น โดยการฉีดน้ำเชื้อเข้าสู่โพรงมดลูกเลย แล้วเจ้าอสุจิก็ต้องออกแรงหลังจากนั้นในการเข้าเจาะไข่ แล้วปฏิสนธิกลายเป็นตัวอ่อน ฝังตัวในโพรงมดลูกและตั้งครรภ์ต่อไป หากมีความเข้มข้นของอสุจิต่ำ อัตราการตั้งครรภ์ตามธรรมชาติก็จะมีแนวโน้มที่จะลดลงด้วย ซึ่งการทำ IUI มีอัตราความสำเร็จอยู่ที่ 5-15% ต่อรอบการรักษา

ข้อดีของ IUI คือ เป็นการเลียนแบบการมีเพศสัมพันธ์ตามธรรมชาติ ไม่เจ็บตัว สามารถทำได้ทุกรอบเดือนและมีราคาไม่แพงนัก จึงมักเป็นวิธีแรกๆ ที่แพทย์แนะนำให้ผู้มีบุตรยากใช้ หากไม่มีข้อบ่งห้าม

สาเหตุที่การทำ IUI ไม่สำเร็จ

โอกาสความสำเร็จในการทำ IUI นั้น จำเป็นต้องอาศัยปัจจัยหลักที่สำคัญทั้งจากฝ่ายหญิงและฝ่ายชาย ได้แก่

• ฝ่ายชายต้องมีเชื้ออสุจิปกติ เช่น ต้องมีปริมาณตัวอสุจิมากพอ ว่ายดี และรูปร่างปกติ หรือเชื้ออสุจิผิดปกติเพียงเล็กน้อย/li>
• ฝ่ายหญิงต้องมีท่อนำไข่ปกติ อย่างน้อย 1 ข้าง หากมีท่อนำไข่ข้างเดียวโอกาสสำเร็จจะช้ากว่า เพราะบางรอบเดือนไข่อาจตกในข้างที่ท่อนำไข่ตัน ทำให้ไข่ไม่สามารถตกเข้าท่อนำไข่และปฏิสนธิได้
• ฝ่ายหญิงอายุต้องไม่มากจนเกินไป เช่น มากกว่า 40 ปี
• ฝ่ายหญิงต้องไม่มีปัญหาปากมดลูกผิดปกติรุนแรง เช่น ปากมดลุกตีบหรือเคยผ่าตัดปากมดลูกมาก่อน เพราะจะฉีดเชื้ออสุจิไม่เข้า ฉีดได้ยาก เจ็บมากขณะฉีด ทำให้โอกาสสำเร็จน้อยลง
• ฝ่ายหญิงต้องไม่มีพยาธิสภาพในมดลูกที่ขัดขวางการฉีดเชื้อและการปฏิสนธิ เช่น เนื้องอกมดลูกขนาดใหญ่ หรือเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญในชั้นกล้ามเนื้อมดลูกอย่างมาก
• ฝ่ายหญิงต้องมีโพรงมดลูกและความหนาของเยื่อบุโพรงมดลูกปกติเพื่อให้ตัวอ่อนฝังตัวได้

สาเหตุที่การทำ IUI ไม่สำเร็จอาจเกิดจากปัจจัยหลักดังกล่าวนี้ไม่พร้อม และปัญหาอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับมดลูกและอวัยวะสืบพันธุ์ฝ่ายหญิง มีอุปสรรคขัดขวางขบวนการการตกไข่ เช่น มีพังผืดขวางทางระหว่างไข่กับทางเข้าของท่อนำไข่ หรือท่อนำไข่ตัน หรือโครงสร้างทางกายวิภาคของท่อนำไข่กับรังไข่นั้นไม่เหมาะสม ทำให้ไข่ไม่สามารถตกเข้าท่อนำไข่ได้

ทำ IUI ฉีดเชื้อแล้วไม่ติดกี่ครั้ง? ถึงควรเปลี่ยนวิธี

การทำ IUI ติดต่อกันหลายรอบสามารถช่วยเพิ่มอัตราความสำเร็จ มักจะสำเร็จใน 3-4 ครั้ง แต่โดยทั่วไปสามารถทำต่อเนื่องได้ แต่ไม่ควรเกิน 6 ครั้งของการรักษา เนื่องจากอัตราความสำเร็จหรืออัตราการตั้งครรภ์สะสมหลังการทำ IUI 4-6 ครั้ง จะเริ่มคงที่ไม่เพิ่มขึ้นหรือลดลง โดยแพทย์อาจแนะนำให้ทำ 4-6 ครั้ง ถ้ายังไม่สำเร็จอีกให้พิจารณาการรักษาเป็นแบบ IVF/ICSI แทน

ทั้งนี้หากทำ IUI 2-3 ครั้งแล้วยังไม่สำเร็จ แพทย์อาจพิจารณาให้ประเมินหาสาเหตุซ้ำ เช่น ตรวจฉีดสีดูท่อนำไข่ หรือส่องกล้องในโพรงมดลูก เพื่อดูว่าสาเหตุที่ทำให้การทำ IUI ไม่สำเร็จเป็นเพราะเหตุใด มีอุปสรรคใดหรือไม่ และสามารถแก้ไขได้หรือไม่ อย่างไรก็ตามในกรณีที่อายุมากกว่า 35 ปี ไม่แนะนำให้ฉีดเชื้อเกิน 4 ครั้ง เนื่องจากผู้หญิงที่อายุมากกว่า 35 ปีนั้นมีโอกาสตั้งครรภ์น้อยลงตามธรรมชาติจากการผลิตไข่ที่มีความสมบูรณ์ลดลง หากฉีดเชื้อ 3-4 ครั้งแล้วยังไม่ตั้งครรภ์ ควรเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสมและให้ผลดีกว่า เช่น การทำเด็กหลอดแก้ว (ICSI)

การทำ IUI จะมีโอกาสสำเร็จได้นั้น ต้องอาศัยมดลูก รังไข่ ไข่ และอสุจิที่ปกติเพียงหรือผิดปกติเพียงเล็กน้อย และจำเป็นต้องมีท่อนำไข่ที่ใช้การได้ การบำรุงเตรียมตัวล่วงหน้า บำรุงไข่ บำรุงสเปิร์มไปก่อนกระตุ้นไข่และเก็บเชื้อ ร่วมกับการเตรียมผนังมดลูกให้แข็งแรง รวมทั้งได้รับการรักษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางสามารถช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ให้สูงขึ้นได้

พญ.สิตานัน เลิศศิริพาณิชย์
สูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา/เวชศาสตร์การเจริญพันธุ์
ศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการมีบุตร

ปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์
ไม่เสียค่าใช้จ่าย