การผ่าตัดริดสีดวงทวาร บรรเทาความเจ็บ ลดการเป็นซ้ำ
ศูนย์ : ศูนย์ศัลยกรรม
บทความโดย : นพ. พิชวัฒน์ สุขสุศิลป์
ผู้ป่วยโรคริดสีดวงทวาร (hemorrhoids) มักมาพบแพทย์ด้วยอาการคลำแล้วมีก้อนเนื้อโผล่มาจากปากทวารหนัก หรือขณะเบ่งถ่ายอุจจาระมีเลือดออกมา ซึ่งโรคริดสีดวงทวารนั้นมีแนวทางรักษาตามลักษณะความรุนแรงของโรค หากก้อนที่ยื่นออกมาไม่สามารถหดกลับเข้าไปได้ หรือใช้นิ้วดันกลับเข้าไปไม่ได้ แพทย์อาจพิจารณาการผ่าตัดริดสีดวงทวาร เพื่อบรรเทาความเจ็บปวด ลดภาวะแทรกซ้อน และลดอัตราการเป็นซ้ำ
สารบัญ
ริดสีดวงทวารเป็นอย่างไร
ริดสีดวงทวาร คือ ภาวะที่หลอดเลือดดำบริเวณทวารหนักเกิดการปูด บวมหรืออักเสบ จนเกิดเป็นก้อนนูนออกมาจากผนังของช่องทวารหนัก สร้างความเจ็บปวด และเป็นอุปสรรคในการขับถ่าย สาเหตุที่ทำให้เกิดริดสีดวงทวาร เช่น ภาวะท้องผูก การเบ่งอุจจาระนาน ๆ การรับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย ดื่มน้ำน้อย อาหารรสจัด หรือการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ อาจกระตุ้นอาการของริดสีดวงทวารให้มากขึ้นได้
ริดสีดวงทวารแบ่งโดยทั่วไปได้ 2 ชนิด คือ
- ชนิดภายใน ซึ่งจะอยู่ภายในรูทวาร โดยมักจะมาด้วยอาการจะมีเลือดออกจากทวารหนักขณะขับถ่ายเป็นเลือดสด
- ชนิดภายนอก ซึ่งอยู่ภายนอกรูทวาร มีลักษระเป็นก้อนยื่นออกจากรูทวารมักจะก่อให้เกิด อาการคือปวดและบวมบริเวณทวารหนัก
สัญญาณที่บ่งบอกว่าเป็นริดสีดวงทวาร
- ขณะถ่ายอุจจาระแล้วมีเลือดสด ๆ ไหลออกมาด้วย มักตามหลังอุจจาระ
- คลำพบก้อนที่รูทวารหนัก และมักมีอาการเจ็บปวดร่วมด้วย โดยจะบวมและปวดมากขึ้นหลังถ่าย
- คันหรือระคายเคืองรอบ ๆ ปากทวารหนัก
การรักษาริดสีดวงทวาร
การรักษาโรคริดสีดวงทวารหนักจะอยู่ที่ระยะและความรุนแรงของโรค โดยอาจประกอบไปด้วย
- การรับประทานอาหารที่มีใยอาหารมากขึ้น
- ปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน ได้แก่ การดื่มน้ำมาก ๆ และลดอาหารไขมัน
- การออกกำลังกายสม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงการเบ่งหรือนั่งถ่ายอุจจาระนาน ๆ หรืออ่านหนังสือ หรือเล่นโทรศัพท์ในขณะขับถ่าย
- การหลีกเลี่ยงยาที่ทำให้ท้องผูกหรือท้องเสีย
- การรับประทานยาหรือใช้ยาเฉพาะที่บริเวณทวารหนัก
- การรัดริดสีดวงทวารด้วยยาง การฉีดยาที่ริดสีดวงทวารหนัก
- การผ่าตัดริดสีดวงทวาร
การผ่าตัดริดสีดวงทวาร
การผ่าตัดริดสีดวงทวารเหมาะกับผู้ที่มีอาการมาก คือมีริดสีดวงทวารที่ยื่นออกมาพ้นรูทวารและหัวริดสีดวงใหญ่มากเกินกว่าจะหดกลับเข้าไปได้เอง หัวริดสีดวงที่โผล่ออกมาตลอดเวลาจะทำให้เสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดหรือการขาดเลือดได้ นอกจากนั้น ยังมีกรณีที่จำเป็นที่ต้องได้รับการผ่าตัดริดสีดวงทวาร ดังต่อไปนี้
- รักษาด้วยยาและวิธีอื่นไม่ได้ผล
- มีทั้งริดสีดวงทวารชนิดภายในและชนิดภายนอก
- ริดสีดวงทวารชนิดภายในที่ยื่นออกมาติดคาและขาดเลือด (incarcerated internal hemorrhoids)
- ผู้ป่วยมีการแข็งตัวของเลือดผิดปกติที่จำเป็นต้องห้ามเลือดที่ออกจากริดสีดวง
การเตรียมตัวก่อนผ่าตัดริดสีดวงทวาร
- ตรวจร่างกายก่อนการผ่าตัด ได้แก่ ตรวจเลือดทางห้องปฏิบัติการ (Lab) ตรวจทางรังสีวิทยา (X-Ray) และตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG)
- งดน้ำงดอาหารอย่างน้อย 8 ชั่วโมงก่อนการผ่าตัด
วิธีการผ่าตัดริดสีดวงทวาร
วิธีการผ่าตัดริดสีดวงทวารแบบเปิด หรือ แบบดั้งเดิม เป็นการตัดริดสีดวงบริเวณหัวริดสีดวงจนถึงติ่งเนื้อบริเวณปากทวารหนัก ซึ่งเป็นวิธีรักษาอย่างแพร่หลาย ไม่ซับซ้อน ใช้เวลาไม่นาน และเป็นการผ่าตัดที่ปลอดภัย มีข้อดี คือ สามารถลดโอกาสการเป็นซ้ำ ใช้ผ่าตัดโรคริดสีดวงได้ทุกรูปแบบ และผ่าตัดโรคแทรกซ้อนของริดสีดวงได้ โดยแผลผ่าตัดจะหายสนิทได้ใช้เวลาประมาณ 2 - 4 สัปดาห์
การปฏิบัติตัวหลังผ่าตัดริดสีดวงทวาร
- สามารถกินยาแก้ปวดตามที่แพทย์สั่งเพื่อลดการเจ็บแผลได้
- ควรกินอาหารที่มีกากใยสูง ดื่มน้ำเปล่าในปริมาณมากขึ้น จะช่วยให้อุจจาระมีการถ่ายนิ่มขึ้น
- ขณะขับถ่ายหลีกเลี่ยงการเบ่งอุจจาระแรง
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ โดยอาจเริ่มจากการออกกำลังกายเบา ๆ ในช่วงแรกหลังผ่าตัด
- งดการกินอาหารที่มีรสจัดเพื่อลดการระคายเคืองลำไส้และทวารหนัก รวมไปถึงแผลผ่าตัด
เมื่อมีอาการขับถ่ายผิดปกติ หรือถ่ายอุจจาระเป็นเลือดให้มาพบแพทย์ หาสาเหตุของโรคเพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสมต่อไป และหากอาการที่เกิดนั้นมาจากริดสีดวงทวาร และมาพบแพทย์เร็ว อาจจะได้รับรักษาด้วยวิธีการอื่น ๆ โดยอาจไม่จำเป็นต้องผ่าตัด ทั้งนี้สามารถปรึกษาแพทย์ออนไลน์ได้เลย
ปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์
ไม่เสียค่าใช้จ่าย
บทความทางการแพทย์ศูนย์ศัลยกรรม
