คุณแม่ตั้งครรภ์ ควรมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นเท่าไหร่ ในแต่ละไตรมาส

ในระหว่างตั้งครรภ์ สิ่งที่คุณแม่ตั้งครรภ์ควรคำนึงถึง และเป็นเรื่องที่สำคัญนอกเหนือจากโภชนาการที่ครบถ้วนแล้ว คือ เรื่องของน้ำหนักที่เพิ่มขึ้น เพื่อพัฒนาการทารกในครรภ์และสุขภาพของตัวเอง หากน้ำหนักตัวของคุณแม่มากเกินความจำเป็น หรือน้อยจนเกินไปอาจส่งผลต่อทารกในครรภ์ได้ แล้วแบบนี้ น้ำหนักคุณแม่ตั้งครรภ์ในแต่ละเดือน ควรจะเพิ่มขึ้นกี่กิโลกรัมถึงจะดีต่อคุณแม่และทารกในครรภ์

น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นระหว่างตั้งครรภ์ สำคัญอย่างไร

การเพิ่มน้ำหนักสามารถช่วยให้ทารกมีสุขภาพสมบูรณ์ และคุณแม่มีน้ำนมพร้อมเพื่อดูแลลูก หากคุณแม่มีน้ำหนักตัวน้อยกว่าเกณฑ์ เป็นไปได้ที่ทารกที่คลอดออกมาจะตัวเล็กเกินไป มีพัฒนาการไม่สมบูรณ์ อาจมีความเสี่ยงที่จะเจ็บป่วยเพิ่มขึ้น และอาจประสบกับพัฒนาการล่าช้า

ปัจจัยที่ทำให้เสี่ยงต่อโรคกรดไหลย้อน

โรคนี้มักเกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ไม่ถูกต้องในชีวิตประจำวัน โดยปัจจัยหลักๆ ที่เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดโรคนี้ ได้แก่ พฤติกรรมการรับประทานแล้วนอนทันที ความอ้วน น้ำหนักเกินที่ทำให้มีความดันท้องเพิ่มมากขึ้น การรับประทานผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว รสจัด รวมไปถึงการสูบบุหรี่ การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือการดื่มน้ำอัดลมบ่อยๆ ก็จะทำให้อาการกำเริบได้

และหากคุณแม่มีน้ำหนักสูงเกินไป ก็เสี่ยงเป็นโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง ซึ่งเป็นอันตรายต่อแม่และทารกในครรภ์ รวมทั้งมีความเป็นไปได้ที่ทารกจะตัวใหญ่เกินไป ซึ่งนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนจากการคลอด การผ่าตัดคลอด และโรคอ้วนในช่วงวัยเด็ก

คุณแม่ตั้งครรภ์ควรมีน้ำหนักตามดัชนีมวลกาย

ในระหว่างการตั้งครรภ์จำเป็นอย่างยิ่งที่คุณแม่ควรรับประทานอาหารที่หลากหลายครบ 5 หมู่ เพื่อพัฒนาการทารกในครรภ์และสุขภาพของตัวเอง โดยน้ำหนักที่ควรเพิ่มขึ้นสำหรับคุณแม่แต่ละท่าน จะไม่เหมือนกันเนื่องจากน้ำหนักและส่วนสูงแตกต่างกันไปแต่ละคน ดังนั้น ถ้าอยากรู้ว่าน้ำหนักที่พอดีควรเป็นเท่าไร คุณแม่ตั้งครรภ์สามารถประเมินได้ด้วยตัวเอง โดยใช้การคำนวณดัชนีมวลกาย หรือ BMI (Body Mass Index) คือ เอาน้ำหนักตัวก่อนตั้งครรภ์ (กิโลกรัม) หารด้วยส่วนสูง (เมตร) ยกกำลังสอง แล้วนำค่าดัชนีมวลกายที่ได้ มาเปรียบเทียบกับตาราง ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้

น้ำหนักคุณแม่ตั้งครรภ์แต่ละไตรมาสควรเพิ่มเท่าไหร่

คุณแม่ตั้งครรภ์ควรจะหนักเพิ่มขึ้นประมาณ 10-15 กิโลกรัม หรือเฉลี่ยประมาณ 12.5 กิโลกรัม อย่างไรก็ตาม ขึ้นอยู่กับดัชนีมวลกายของแม่ก่อนการตั้งครรภ์ด้วย สำหรับอัตราส่วนของน้ำหนักที่เหมาะสมกับอายุครรภ์ในแต่ละไตรมาส และน้ำหนักตัวควรเพิ่มอยู่ที่ประมาณ

ทั้งนี้น้ำหนักคุณแม่ตั้งครรภ์ที่เพิ่มขึ้นในแต่ละเดือนนั้น ไม่ได้มีแต่น้ำหนักตัวของทารกในครรภ์อย่างเดียว แต่ยังเพิ่มมาจากส่วนอื่นๆ ของร่างกายคุณแม่ด้วย โดยน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นกระจายออกเป็นสัดส่วนคร่าวๆ ดังนี้

• ทารกในครรภ์ประมาณ 3,200 กรัม
• รก 670 กรัม
• มดลูก 1,120 กรัม
• น้ำคร่ำ 896 กรัม
• เลือดและสารน้ำ 1,344 กรัม
• เต้านม 448 กรัม
• น้ำนอกเซลล์ 3,200 กรัม
• ไขมัน 3,500 กรัม

ข้อแนะนำ

• กลุ่มที่มี BMI <18.5 ควรรับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง ประเภทเนื้อ นม ไข่ ผัก ผลไม้ และข้าว ควรเพิ่มปริมาณ มากกว่าก่อนตั้งครรภ์
• กลุ่มที่มี BMI ≥ 25.0 ควรควบคุมน้ำหนักโดยจำกัดอาหาร ประเภทแป้ง ข้าว เผือก มัน พืชหัว น้ำตาลหรือก๋วยเตี๋ยวเน้นรับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง และผักต่างๆ เพราะมีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์ และส่งผลต่อการคลอดได้

โดยคุณแม่ตั้งครรภ์ไม่ควรรับประทานแบบตามใจปาก หรือรับประทานเป็น 2 เท่าเผื่อทารกในครรภ์ แต่ควรเลือกอาหาร พวกโปรตีน และรับประทานอาหารจำพวกแป้งและไขมันอย่างพอดี รวมทั้งต้องได้รับสารอาหารครบหมู่ และพลังงานเพียงพอเพื่อให้ทารกในครรภ์มีน้ำหนักที่พอดี มีการเจริญเติบโตทั้งทางร่างกายและสมองอย่างสมบูรณ์ โดยช่วง 1-3 เดือนแรก ควรได้รับพลังงาน 2,050 กิโลแคลอรีต่อวัน ช่วงเดือนที่ 4-6 เพิ่มเป็น 350 และช่วงเดือนที่ 7-9 เพิ่มเป็น 470 กิโลแคลอรีต่อวัน เมื่อคุณแม่สามารถควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐานแล้ว นอกจากจะลดความเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูงแล้ว ทารกในครรภ์ก็จะได้สารอาหารที่ครบถ้วนมีสุขภาพแข็งแรงและมีพัฒนาการที่ดี

พญ.สังวาลย์ เตชะพงศธร
แพทย์สูติศาสตร์และนรีเวชวิทยาร
ศูนย์สุขภาพสตรี

ปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์
ไม่เสียค่าใช้จ่าย