นิ่วในถุงน้ำดีกับการรักษาด้วยเทคโนโลยีส่องกล้อง ปลอดภัยและรวดเร็ว
ศูนย์ : ศูนย์ศัลยกรรม
บทความโดย : นพ. พรเทพ ประทานวณิช
นิ่วในถุงน้ำดี เกิดจากความไม่สมดุลของส่วนประกอบในน้ำดี ได้แก่ ไขมันคอเลสเตอรอล กรดไขมัน และเกลือน้ำดี ตกตะกอนเป็นก้อนคล้ายก้อนหินเล็ก ๆ ในถุงน้ำดี ซึ่งเป็นอวัยวะที่อยู่ให้ตับ มีหน้าที่เก็บน้ำดีที่ผลิตจากตับเพื่อช่วยย่อยอาหารไขมัน นิ่วในถุงน้ำดีอาจไม่ก่อให้เกิดอาการใดๆ แต่ถ้าเกิดอาการ จะทำให้ปวดท้องรุนแรง มีไข้คลื่นไส้อาเจียนได้ การผ่าตัดเป็นวิธีการรักษาที่ได้ผลดีที่สุด เพื่อป้องกันการเกิดอาการซ้ำ ป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนในอนาคต เช่น ถุงน้ำดีอักเสบเฉียบพลัน, ท่อน้ำดีอุดตัน การผ่าตัดถุงน้ำดีแบบผ่านกล้อง (Laparoscopic Cholecystectomy) เป็นวิธีการรักษาที่เป็นมาตรฐาน ปลอดภัย แผลเล็ก เจ็บน้อย และผู้ป่วยฟื้นตัวได้เร็วอาการของโรคนิ่วในถุงน้ำดี
สารบัญ
อาการของโรคนิ่วในถุงน้ำดี
นิ่วในถุงน้ำดี มีทั้งชนิด นิ่วคอเลสเตอรอล (Cholesterol stones), นิ่วจากเม็ดสี (Pigmented stones) มักพบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย ตั้งแต่อายุ 30-50 ปีขึ้นไป, พบบ่อยผู้ป่วยที่มีน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วน, ผู้ป่วยโรคเลือดบางชนิดเช่น ธาลัสซีเมีย
ในระยะแรกมักไม่เกิดอาการ แต่ถ้าก้อนนิ่วมีขนาดใหญ่ขึ้น อุดตันท่อถุงน้ำดีจะทำให้เกิดอาการปวดท้องบริเวณช่องท้องส่วนบนหรือใต้ชายโครงขวาอย่างรุนแรง มีคลื่นไส้ อาเจียน ท้องอืด อาหารไม่ย่อย บางคนมีอาการปวดร้าวไปสะบักขวาหรือด้านหลัง อาการปวดมักเป็นหลังจากรับประทานอาหารมัน หรือปวดขึ้นในเวลากลางคืน ดังนั้นเมื่อมีอาการดังกล่าว ควรรีบมาปรึกษาแพทย์
การรักษานิ่วในถุงน้ำดี
การรับประทานยาหรือฉีดยาไม่สามารถสลายนิ่วได้, เครื่องสลายนิ่วในไตใช้ไม่ได้ผลกับนิ่วในถุงน้ำดี, การ ผ่าตัดเอาเฉพาะนิ่วออกและเก็บถุงน้ำดีไว้ทำให้กลับเป็นนิ่วซ้ำได้และมีภาวะแทรกซ้อนสูง มีเพียงการผ่าตัดถุงน้ำดีออกเป็นการรักษาที่มีประสิทธิภาพสูงสุด
ในอดีต การผ่าตัดโรคนิ่วในถุงน้ำดีเป็นการผ่าตัดแบบเปิดแผลใต้ชายโครงขวา แพทย์ต้องผ่าตัดกล้ามเนื้อหน้า ท้องด้านขวาบนเพื่อเลาะถุงน้ำดีในช่องท้อง หลังผ่าตัดคนไข้มีอาการปวดเจ็บแผลมาก หายใจตื้นและไม่เต็มปอด มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนปอดแฟบและปอดอักเสบติดเชื้อได้
ในปัจจุบัน แพทย์ใช้เทคโนโลยีการผ่าตัดถุงน้ำดีแบบผ่านกล้อง (Laparoscopic cholecystectomy) มีความปลอดภัย ช่วยลดการบาดเจ็บแผลหน้าท้อง ลดการติดเชื้อ แผลมีขนาดเล็ก คนไข้เจ็บน้อย ฟื้นตัวได้ไว สามารถกลับบ้านได้ภายใน 1-2 วันหลังผ่าตัด เป็นวิธีรักษาที่เป็นมาตรฐานทั่วโลก
ข้อบ่งชี้ในการผ่าตัดส่องกล้องนิ่วในถุงน้ำดี
- ผู้ป่วยมีอาการปวดท้องจากนิ่วในถุงน้ำดี
- ผู้ป่วยมีภาวะแทรกซ้อนจากนิ่วในถุงน้ำดี เช่น ถุงน้ำดีอักเสบเฉียบพลัน, นิ่วอุดตันในท่อน้ำดี. ท่อน้ำดีอักเสบ ติดเชื้อ, ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันจากนิ่ว
กระบวนการผ่าตัดส่องกล้องนิ่วในถุงน้ำดี เป็นอย่างไร
- การเตรียมตัว แพทย์ซักประวัติ ตรวจร่างกาย และเตรียมผู้ป่วยให้พร้อมสำหรับการผ่าตัด
- การให้ยาสลบ ดมยาสลบระหว่างผ่าตัดโดยวิสัญญีแพทย์
- การเจาะช่องท้อง สอดกล้อง เปิดแผลเล็กบริเวณสะดือ ใต้ชายโครงขวา 3-4 รู เพื่อสอดกล้องและเครื่องมือการผ่าตัด ศัลยแพทย์ผ่าตัดเลาะถุงน้ำดีออก
- การปิดแผล หลังจากนำถุงน้ำดีและเครื่องมือออก ศัลยแพทย์เย็บปิดแผล
ข้อดีของการผ่าตัดถุงน้ำดีแบบส่องกล้อง
- แผลเล็ก มีแผลผ่าตัดเพียงเล็กน้อย 3-4 แผล รอยแผลเป็นน้อยและสวยงาม
- เจ็บน้อย ผู้ป่วยรู้สึกเจ็บน้อยกว่าการผ่าตัดแบบเปิด
- ฟื้นตัวเร็ว สามารถกลับบ้านได้เร็วขึ้น และกลับมาใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติได้เร็วขึ้น
- ภาวะแทรกซ้อนน้อย มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนตกเลือด ติดเชื้อ น้อยกว่าการผ่าตัดแบบเปิด
การดูแลหลังการผ่าตัด
ผู้ป่วยสามารถกลับบ้านได้ภายใน 1-2 วันหลังผ่าตัด ควรปฏิบัติตนตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เช่น การดูแลแผล การรับประทานอาหาร และการใช้ยา
ไม่มีใครรู้ว่าโรคภัยไข้เจ็บจะเกิดขึ้นกับเราวันไหน แต่เมื่อเกิดขึ้นแล้วก็ไม่จำเป็นต้องกังวลใจ เพราะเทคโนโลยีในปัจจุบันช่วยให้การผ่าตัดที่เคยดูเป็นเหมือนเรื่องใหญ่ กลายเป็นเรื่องเล็ก ๆ ที่ไม่น่ากลัวได้ และยังช่วยให้คนไข้กลับมา มีคุณภาพชีวิตที่ดีได้เร็วยิ่งขึ้นกว่าเดิม การผ่าตัดถุงน้ำดีแบบผ่านกล้องเป็นวิธีการรักษาที่มีประสิทธิภาพ ปลอดภัย และ ช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้เร็ว หากคุณมีอาการสงสัยว่าเป็นนิ่วในถุงน้ำดี ควรปรึกษาแพทย์เพื่อเข้ารับการตรวจวินิจฉัยและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม หรือสอบถามข้อมูลจากแพทย์ออนไลน์ได้เลย
ปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์
ไม่เสียค่าใช้จ่าย
บทความทางการแพทย์ศูนย์ศัลยกรรม
