ปัสสาวะเล็ด ปัญหาไม่เล็กของผู้สูงวัย
ศูนย์ : บริการทางการแพทย์ด้านการดูแลผู้สูงอายุ, ศูนย์อายุรกรรม
บทความโดย : นพ. ภาณุวัฒก์ ว่องตระกูลเรือง
ผู้สูงอายุที่มีอาการปัสสาวะเล็ด ปัสสาวะราด กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ เข้าห้องน้ำไม่ทัน อาจทำให้เกิดความอับอาย แล้วกลายเป็นปัญหาที่ทำให้กล้าออกไปนอกบ้าน จากวัยที่ควรติดสังคม กลายเป็นติดบ้านแทน ส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิต สุขภาพร่างกาย จนกระทั่งมีปัญหาที่รุนแรงตามมาได้
อาการปัสสาวะเล็ด เป็นอย่างไร
การกลั้นปัสสาวะไม่ได้ในผู้สูงอายุ มีหลากหลายการแสดงออกของอาการ คือมีทั้งแบบหยดออกมาเล็กๆ น้อยๆ หรือบางคนออกมาแบบชุ่มๆ หรือเล็ดออกมาเป็นก้อนเท่าเหรียญบาท หรือเหรียญสิบบาท หรือบางคนก็ราดออกมาทีเดียวเยอะๆ อาการเหล่านี้ก็เป็นลักษณะของการกลั้นปัสสาวะไม่ได้ ซึ่งการกลั้นปัสสาวะไม่ได้มีทั้งแบบรู้สึกตัว และไม่รู้สึกตัว บางคนก็รู้ตัวว่า ปวดปัสสาวะแล้ว ปัสสาวะจะเล็ดแล้ว จะราดแล้ว หรือบางแบบก็คือ ไม่รู้สึกตัวเลย อยู่ๆ ก็ราดออกมาเลย
เพราะอะไรผู้สูงอายุมักกลั้นปัสสาวะไม่ได้
สาเหตุของการกลั้นปัสสาวะไม่ได้ ส่วนใหญ่จะเริ่มต้นจากระบบทางเดินปัสสาวะของผู้สูงอายุ ตั้งแต่กระเพาะปัสสาวะ ท่อทางเดินปัสสาวะ ยกตัวอย่างง่ายๆ ในผู้ชาย ซึ่งจริงๆ มีหลายสาเหตุ เช่น มีภาวะต่อมลูกหมากโต ก็จะทำให้การปัสสาวะของผู้ชายผิดปกติไป หรือในผู้หญิงที่มีผนังมดลูกหย่อนคล้อย ทำให้เกิดปัสสาวะเล็ด กลั้นปัสสาวะไม่ได้ในผู้สูงอายุ หรือยาต่างๆ ก็อาจจะมีผลต่อการปัสสาวะของผู้สูงอายุได้เหมือนกัน
ผลกระทบเมื่อปัสสาวะเล็ด
ผู้สูงอายุก็เหมือนพวกเราที่อยากไปไหนมาไหน แต่ถ้าเรากลั้นปัสสาวะไม่ได้ ลองนึกภาพ ถ้าเราออกไปข้างนอกแล้วกลั้นปัสสาวะไม่ได้ ปัสสาวะเล็ด เราไปห้องน้ำไม่ทัน ก็อาจจะทำให้เกิดความอับอายได้ ทำให้ผู้สูงอายุแทนที่จะติดสังคม กลายเป็นผู้สูงอายุติดบ้าน เพราะออกไปแล้วปัสสาวะเล็ด ปัสสาวะราด หรือบางคน ตอนกลางคืน ลุกไปห้องน้ำไม่ทัน จากปวดปัสสาวะ จะต้องเข้าห้องน้ำ ก็ต้องใส่ผ้าอ้อม นอนอยู่บนเตียงแทน หรือปัสสาวะที่กระโถน จากคนติดบ้าน ก็จะกลายเป็นภาวะติดเตียง เพราะไปเข้าห้องน้ำไม่ได้ หรือการปัสสาวะไม่ได้ จะกลายเป็นภาวะพึ่งพิงผู้อื่น ต้องขอความช่วยเหลือจากคนอื่น ต้องมีคนมาคอยช่วยเหลือ คอยเปลี่ยนผ้าปูตอนกลางคืน ต้องมีคนมานอนเฝ้า ต้องมีคนช่วยพาไปเข้าห้องน้ำ พวกนี้ก็ส่งผลต่อความรู้สึก และความเหนื่อยล้าของผู้ดูแล
การดูแลผู้สูงอายุปัสสาวะเล็ด
อันดับแรกก็ต้องไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุก่อน แต่มีอยู่ 2 อย่าง ที่พอจะทำได้เลย คือ
- การทำให้ผนังอุ้งเชิงกรานของผู้สูงอายุแข็งแรงขึ้น โดยการฝึกขมิบ ขมิบก้น ขมิบเหมือนเวลาเรากลั้นอุจจาระ กลั้นปัสสาวะ ขมิบค้างบ่อยๆ จะทำให้ผนังอุ้งเชิงกรานจะแข็งแรงมากขึ้น ควบคุมปัสสาวะได้ดีขึ้น
- การฝึกวินัยในเรื่องการเข้าห้องน้ำ บางคนที่มีปัสสาวะเล็ดราด เราก็ฝึกให้เป็นเวลา ตั้งเวลาไว้ว่าเวลานี้ต้องเข้าห้องน้ำ ทุกกี่ชั่วโมงต้องเข้าห้องน้ำทีนึง ก็จะช่วยลดลดความเสี่ยงที่จะปัสสาวะเล็ด ปัสสาวะราดบ่อยครั้งขึ้น และคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุก็จะดีขึ้น
ปัสสาวะเล็ด ต้องมาพบแพทย์
ภาวะการกลั้นปัสสาวะไม่ได้ อย่าคิดว่ามันเป็นภาวะปกติ ควรจะมาพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุ บางสาเหตุรักษาได้ และสามารถรักษาให้หายขาดด้วย เพราะฉะนั้นถ้ามีแค่อาการกลั้นปัสสาวะไม่ได้ ปัสสาวะเล็ด ปัสสาวะราด ให้มาพบแพทย์เพื่อประเมินอาการ
ปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์
ไม่เสียค่าใช้จ่าย
บทความทางการแพทย์บริการทางการแพทย์ด้านการดูแลผู้สูงอายุ, ศูนย์อายุรกรรม